نگذارید قیقاچ این سنت دیرینه دیارمان لرستان فراموش شود

× تاریخ اسب در لرستان

اسب همراه و همدوش حیات فرهنگی مردمان لربوده ، اشیاء مفرغی بدست آمده در کاوش های باستان شناسی مانند دهنه ،رکاب،نعل و… از گورهای این دیار حضور تاریخی اسب را درزندگی مردم لرستان نشان می دهد.

اسبان مدفون و ساز وبرگهای مفرغی شان، اشیای نایاب (دهنه،لگام وساز وبرگ های آراستین سر وسینه اسب بدست آمده بخصوص از تپه باباجان (شهرستان دلفان ) مبین قدمت دیرینه جنگاوری وسوارکاری در لرستان است.

به گفته ‘راولینسون’ ‘ اراضی مرغوب و چمنزارهای الشتر و خاوه (واقع درشرق دلفان ) همان منطقه نیسین است که اسکندر مقدونی هنگام مسافرت ازشوش به همدان ازآنجا دیدن کرد.

البته برخی مورخان با نظر راولینسون هم عقیده نیستند و نیسان را مکان دیگری دانسته اند.

شهرت نیسان بخاطر پرورش اسب بوده واسب های این منطقه از نظر نژادی استثنائی ، واز نظر هیکل وزیبایی بی نظیر بوده اند.

سروده های دایه دایه و تفنگ در موسیقی لرستان خود گواه روشنی از جایگاه اسب و رزم آوری در فرهنگ لرستان است.

×سفارش اسلام به سوارکاری

در آموزه های دین مبین اسلام به آموزش تیراندازی، سوارکاری و شنا به فرزندان سفارش شده بطوریکه پیامبر گرامی اسلام بهترین بازیها را در پیشگاه خداوند اسب دوانی وتیراندازی دانسته، وآنرا را یک بازی روا می داند که باید در مهار ت یافتن در آن کوشید.

×حماسه با شکوه قیقاچ

مردم دیار استان لرستان و بخصوص مردم شهرستان دلفان اسب را یار وفادار وهمراه خود می دانند وبه تیراندازی نیز که مورد سفارش ین مبین اسلام است علاقه فراوانی دارند آنان این دو را با حماسه با شکوه قیقاچ به تجلی نشانده اند.

×قیقاچ سنتی است با پیشینه کهن که ریشه در فرهنگ مردم دیار مفرغ وبلوط دارد

قیقاچ که از آیین های کهن مردمان دلفان است به جا مانده از نیاکانی است که با آن زیسته اند ودر سایه آن همواره از مرز و بوم خویش حراست کرده اند وبدینگونه خون غیرت ورشاردت را در رگ فرزندان خود به یادگار جاری ساخته اند.

مردم دیارمفرغ و بلوط این سنت نیکو را زینت بخش آئین شاد ،سور وسرور خود ساخته تا همیشه فرزندان ایران زمین به آن بنازند و با دیدن آن برفرهنگ دیرینه خویش ببالند وهمواره در سایه چنین بزمی، بدون هراس از بیگانگان خون آشام وخون ریز چشم دوخته به خاک ایران زمین ، دیار خود را پویا و زایا حفظ کنند.

× قیقاچ ترکیبی از سوارکاری و تیراندازی

این ورزش ترکیبی از سوارکاری وتیراندازی است که چابک سواران سوار براسب وتفنگ در دست در حین تاخت بر آماج های مورد نظر شلیک می کنند ومهارتهای خود را در این دو هنر رزمی به نمایش می گذارند.

هنرمند ترین آنها کسی است که هنرخود را در ترک تازی ، تیز تکی و نشانه گیری به هدف به اثبات رسانده وگویی سبقت را از دیگران برباید.

خطه دلفان تا چند سال گذشته ، محل نمایش این تاخت تاز چشمگیر عشایر بود و مسابقات قیقاچ در آن ، چشم نواز کسانی است که با آئین این مرز وبوم درآمیخته اند و برای تماشای آن از اقصی نقاط ایران زمین به این دیار سفر می کردند.

چند سالی است که دیگر مردم این ولایت ، شاهد ضرباهنگ سم اسبان در جشنواره ها و مسابقات قیقاچ نیستند و صدایی از شیحه اسب در تاخت های آنان به گوش نمی رسد و این آئین کهن انگار در حال مهجوری است.

با خود می گویم نکند در عصرجهانی شدن این سنت دیرینه که جزئی ازخرده فرهنگ مردمان لر است به بوته فراموشی سپرده شده باشد ، اما باز به خود تسکین می دهم ،که مگر میشود سنتی که در تارپود مردم این دیار جاری است با گذشت شش سال فراموش شود؟

به هر روی امیدواریم این یادداشت تلنگری باشد به مسوولان ورزش استان لرستان که پاسدار آیین های کهن به جا مانده از نیاکان ما باشند و با برگزاری جشنواره های قیقاچ بار دیگر دلفان را کانون توجه علاقمندان به گردشگری و قیقاچ نمایند گفتنی ست این آیین در استان لرستان در فهرست آثار معنوی کشورمان به ثبت رسیده است.

باشد که آئین هایمان را” به آئین ” بداریم وسنت هایمان را با دین هم آئین کنیم.

علی معظمی گودرزی خبرنگار ایرنا لرستان