تنگ گاوشمار دلفان در آستانه تخریب ،و تحریف شدن به معشوره کوهدشت

یادگار ایران باستان در دلفان در آستانه تخریب و تحریف راه تاریخی تنگ گاوشمار شهرستان دلفان که بخشی از راه شاهی ایران باستان است و در فهرست آثار ملی ایران به …

یادگار ایران باستان در دلفان در آستانه تخریب و تحریف
 نسیم دلفان : راه تاریخی تنگ گاوشمار شهرستان دلفان که بخشی از راه شاهی ایران باستان است و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، در پی بی تفاوتی مسئولان و بر اثر فعالیت های جاده سازی و احداث سد در حال نابودی کامل است.
راه باستانی تنگ گاوشمار که هر ساله در رسانه ها به عنوان یکی ازآثار ملی و جاذبه های تاریخی و گردشگری لرستان معرفی می شود امروزه بر اثر فعالیت های احداث جاده و سد سازی و بدون توجه به قدمت و ارزشش، قسمت هایی از آن تخریب و کل این میراث ملی و گرانبها در معرض نابودی قرار گرفته است.
انجام این فعالیت ها بر دهانه ی تنگه گاوشمار و انفجارهای دینامیتی و استفاده از ماشین آلات جاده سازی در مجاورت این راه باستانی، با بی توجهی سد سازان و عدم نظارت میراث فرهنگی، یادگار باستان را در معرض نابودی و محو شدن قرار داده است.
 با مستنداتی که از سازمان میراث فرهنگی اخذ شده است این اثر تاریخی که بخشی از راه شاهی دوران ایران باستان است در سال ۱۳۸۲با شماره ی ۱۰۰۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این درحالی است که احداث سد بر روی این تنگه باعث غرق شدن و آبگرفتگی کامل این اثر تاریخی و ملی می شود.
این تنگه معروف و باستانی که متعلق به شهرستان دلفان است و نام آن در اسناد و نقشه های تاریخی، منطقه و تنگ «گاوشمار» ذکر شده است، در یک اقدام خود سرانه نام آن را به «معشوره» تغییر داده و اسم تاریخی و دارای قدمت آن را که همانا گاوشمار است تحریف نموده اند.
معشوره نامی نا آشنا برای ساکنین منطقه بوده و معلوم نیست که ریشه ی آن به کجا برمیگردد؟؟؟این در حالی است که معشوره برای اولین بار است که به گوش مردمان منطقه می خورد!
با این حال یک ماه پیش امام جمعه نور آباد در مصاحبه با یکی از سایت های خبری با انتقاد از تغییر نام منطقه گاوشمار به معشوره گفت:« گاوشمار متعلق به مردم شهرستان دلفان است و با مصاحبه ها نه نام آن تغییر می کند و نه از پیکره دلفان جدا خواهد شد»
حجت الاسلام صرفی پور با بیان این نکته که براساس اسنادتاریخی و کتب جغرافیایی خبری ازنام معشوره نیست و نام این منطقه تنگ گاوشمار است و از لحاظ تقسیمات کشوری متعلق به شهرستان دلفان است از مسئولان و رسانه ها گله مند شده و از آنها خواست این تحریف تاریخی را جبران کنند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا: تنگه گاوشمار که در ۵۴کیلومتری جنوب غربی نورآباد مرکز شهرستان دلفان و در روستای گنج دره (دهستان میربگ جنوبی) واقع شده است؛ راهی از وسط آن می گذرد که بخشی از شاه راهی است که در زمان هخامنشیان احداث شده و همدان را به شوش وصل کرده و ارتباط دو پایتخت زمستانی و تابستانی هخامنشیان را میسر می‌کرد.
علی سجادی مدیر میراث فرهنگی لرستان در پروژه راه شاهی به نقطه آغاز این راه که از طریق دره گنجنامه همدان شروع و پس از گذر از دشت تویسرکان – نهاوند و دلفان از طریق تنگ گاشمار به کوهدشت – پلدختر و سرانجام به دشت خوزستان(شوش) ختم می شود، اشاره می کندو اظهار می دارد که این راه با استفاده از قلوه سنگ‌های رودخانه‌ای و ملاط گچ(ساروچ) و احتمالا درصدی آهک با معماری خاص آن زمان طراحی و ساخته شده و با استفاده از سنگ‌های پاکتراش تیره نماسازی شده است که رنگ و بوی معماری و مهندسی ایران باستان در آن به نمایش درآمده است.
این راه که در میان کوه های سخت و خشن منطقه که همچون سدی محکم، عبور را سخت کرده است تنها معبر منطقه بوده و در طول رودخانه ای دائمی که از اتصال رودهای کاکا رضا و رضاویس بوجود آمده، کشیده شده است .
راه گاوشماردر ابتدا ۶۰۰ متر طول داشته ولی با توجه به تخریب بخشی از آن بر اثر سیلاب، طول فعلی آن در این منطقه هم اکنون حدود ‎ ۴۰۰متر است و عرض آن نیز بین چهار تا هفت متر است که بنا به موقعیت تنگه تغییر کرده است.
اسم این تنگه برگرفته از دو کلمه ی «گاو» و « شمار» است که در زبان محلی به آن «گاشمار» می گویند. طبق گفته ی ساکنان منطقه فلسفه ی این نام گذاری بدین علت است که چون این راه از داخل تنگه می گذشته و خیلی هم باریک بوده است بنابراین عبور گاوها از آن فقط به صورت تکی میسر بوده است؛ یعنی دو گاو به صورت هم زمان نمی توانستند از آن بگذرند به طوری که به گفته ی اهالی منطقه حتی عبور گاو یا اسبی با بار زیاد از آن به سختی ممکن بوده است؛ بنابراین مکانی برای شمارش گله های گاو بوده است و فلسفه ی این نامگذاری هم به این علت است.
حال این سوالات پیش می آید؛
 یک اثر ملی تا چه اندازه ارزش دارد و نابودی آن با چه قیمتی قابل توجیح است؟
آیا مسئولان میراث فرهنگی نظارتی بر این اثر تاریخی داشته اند؟ اگر نظارت دارند چرا آن را به امان خدا رها کرده و هر کس بخواهد با بیل و کلنگ یک روزه می تواند بخشی از آن را نابود کند؟
چرا نام معروف و تاریخی گاوشمار تحریف و به معشوره ی ناآشنا تبدیل می شود؟
و…
این در حالی است که هر چند وقت یکبار شاهد خبرهایی مبنی بر تخریب آثار ملی در گوشه و کنار کشور هستیم اما دریغ از توجه بیشتر مسئولان ذی صلاح

گزارش: کاظم خزایی، کارشناسی جغرافیای طبیعی