پایگاه خبری تحلیلی نسیم دلفان اولین رسانه رسمی و دارای پروانه انتشار شهرستان دلفان
✍ کبری رحمتی ، کارشناس بهداشت محیط
– شیوع استعمال قلیان در سالهای اخیر، به ویژه به صورت دسته جمعی و در جمع خانواده و در منظر عمومی موجب عادی شدن استعمال دخانیات توسط زنان در جامعه شده و بازار جدیدی از مصرف کنندگان را برای صنعت دخانیات مهیا کرده است. مقایسه استعمال دخانیات طی ۲۰ سال اخیر نشان می‌دهد که بر اساس نتایج طرح سلامت و بیماری در سال ۱۳۷۲، ۴/۱ درصد از زنان بالای ۱۵ سال کشور، مصرف کننده مواد دخانی بوده‌اند. این در حالی است که بر اساس نتایج طرح بررسی عوامل خطرساز بیماری‌های غیرواگیر، شیوع استعمال دخانیات در زنان بالای ۱۵ سال کشور در سال ۱۳۹۰ به حدود ۳/۵ رصد رسیده است، همچنین بر اساس گفته‌های رئیس مرکز تحقیقات کنترل دخانیاتِ دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال ۱۴۰۰، در حال حاضر شیوع مصرف قلیان در هر دو جنس حدود ۳۰ درصد می‌باشد که این عدد، در مقایسه با آمار ۲۰ سال پیش کشورمان، نزدیک به ۳ برابر افزایش را نشان می‌دهد. مطالعات متعددی نشان داده است فرزندان خانواده‌هایی که والدینشان مصرف کننده مواد دخانی هستند، با احتمال بیشتری در آینده، مصرف کننده دخانیات می‌شوند.
بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی در دود سیگار و قلیان شناسایی شده است که از آن میان، بیماریزایی بیش از ۴۰۰ ماده به اثبات رسیده و سرطانزایی ۷۰ ماده نیز تایید شده است.
علاوه بر ترکیبات موجود در دود قلیان، عوامل دیگری هستند که بیماریزایی دود قلیان را تحت تاثیر قرار میدهند؛ از جمله اینکه معمولا سیگاری‌ها بین ۱۲-۸ پک به یک نخ سیگار می‌زنند و هر پک، حجمی معادل ۷۵-۴۰ میلی لیتر دارد و در بین ۷-۵ دقیقه استعمال یک نخ سیگار، حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلی لیتر دود را وارد ریه ها می‌کنند. این در حالی است که مصرف یک وعده قلیان بین ۸۰-۲۰ دقیقه طول می‌کشد و بین ۲۰۰-۵۰ پک به قلیان زده میشود که در هر پک بین ۱۵۰ تا ۱۰۰۰ میلی لیتر دود وارد ریه‌ها می شود.
▫️ قلیان و سرطان
– علاوه بر همه بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات که در مصرف کنندگان قلیان نیز دیده میشود، در تحقیقات مختلف، شیوع سرطان ریه در مصرف کنندگان قلیان به عنوان سرطان اصلی به اثبات رسیده است.
به علت غلظت بالای دود قلیان و تجمع دود در حفره دهان و همچنین ریزش قطران از انتهای نی قلیان روی لب تحتانی و داخل حفره دهان، شیوع سرطان لب تحتانی و حفره دهان در مصرف کنندگان قلیان نسبت به سیگاری‌ها بیشتر است.
سرطان حلق و حنجره از سرطان‌های دیگری است که در مصرف کنندگان مواد دخانی، به ویژه مصرف کنندگان قلیان، دیده میشود. مطالعات متعددی، شیوع این سرطانها را در مصرف کنندگان قلیان به اثبات رسانده است. همچنین در بسیاری از مطالعات انجام گرفته، افزایش آمار ابتلا به سرطان مثانه در مصرف کنندگان قلیان به اثبات رسیده است. پس از اشتغال در صنعت رنگسازی، استعمال دخانیات را می‌توان مهمترین عامل خطرساز در ابتلا به سرطان مثانه به حساب آورد.
– نتایج مطالعات انجام شده در خصوص وضعیت استعمال دخانیات در نوجوانان ۱۵-۱۳ ساله کشور و عوامل موثر بر آن در سالهای ۱۳۸۲ و ۱۳۸۶، حاکی از افزایش نگران‌کننده تجربه مصرف قلیان در گروه سنی جوان و نوجوان و خصوصا دختران است. متاسفانه نزدیک به یک سوم نوجوانان مورد مطالعه، والدین سیگاری یا مصرف کننده مواد دخانی داشته اند و این امر، نقش والدین را در استعمال دخانیات توسط فرزندانشان برجسته می‌کند. اما نکته دیگر آن است که بیش از دو سوم نوجوانان مورد مطالعه، خواهان ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی هستند و نزدیک به ۵۰ درصد آنها در اماکن عمومی، مواجهه ناخواسته با دود مواد دخانی دارند و این امر نقش مهمی در ابتلای آنها به بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات خواهد داشت و همچنین احتمال تجربه مواد دخانی توسط آنها را در آینده افزایش خواهد داد. متاسفانه تنها ۳۵ درصد از نوجوانان موردمطالعه اظهار داشته‌اند که طی سال تحصیلی، موضوع کنترل دخانیات برای آنها به بحث گذاشته نشده و هیچ آموزش مدون و برنامه ریزی‌شده‌ای در مورد کنترل دخانیات در مدارس کشور وجود نداشته است. قسمت اعظم این جمعیت، ساعات زیادی از عمر خود را در کنار یکدیگر در مدرسه به سر می‌برند. این آمارها نشان‌دهنده‌ی این موضوع است که ارائه برنامه های پیشگیرانه موثر در حوزه کنترل دخانیات، یک اولویت اخلاقی است!
– طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، هر وعده مصرف قلیان، دودی معادل مصرف ۵ تا ۱۰ پاکت سیگار (۱۰۰ تا ۲۰۰ نخ) وارد ریه فرد می‌کند و میزان مواجهه با دود قلیان برای اطرافیان معادل ۵ تا ۱۰ سیگار برآورد شده است، این در حالی است که طی تحقیقات انجام شده در این سازمان، رسوب بقایای دود قلیان بر روی فرش، دیوارهای محل مصرف قلیان (منزل، رستوران و…) و لوازم شخصی که تحت عنوان دود دست سوم شناخته میشود، موجب انتقال سموم سرطان‌زا به فرزندان و اطرافیان از طریق تماس پوستی میشود که جذب بسیار بالایی نیز دارد.
– بیش از ۴۰۰۰ نفر از چهره‌های سرشناس و برجسته حوزه سلامت در کشور از جمله متخصصان بیماری‌های ریه و سرطان، متخصصان اپیدمیولوژی، مسئولان سابق ارشد حوزه سلامت و اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، اساتید دانشگاه علوم پزشکی کشور طی نامه ای خطاب به ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران ضمن ابراز نگرانی از مصرف بی رویه قلیان در کشور و سونامی سرطان ناشی از آن در خواست کردند تا بر اساس قوانین موجود، جلوی گسترش روز افزون این پدیده خانمان سوز گرفته شود.
» سایر یادداشت های ارسالی را مطالعه کنید (اینجا / کلیک نمایید)
» تازه ترین خبرهای “پزشکی سلامت” در نسیم دلفان را دنبال کنید (اینجا / کلیک نمایید)
